Αμβέρσα

(γαλλ. Anvers,φλαμ. Antwerpen).Πόλη (446.525 κάτ. το 2000) του βόρειου Βελγίου, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας (2.867 τ. χλμ., 1.652.500 κατ. το 2002). Η Α. είναι χτισμένη στη δεξιά όχθη του ποταμόκολπου του Σέλντε (Εσκό), σε απόσταση 88 χλμ. από τη Βόρεια θάλασσα, ενώ συνδέεται κατευθείαν με τις σπουδαιότερες βιομηχανικές ζώνες του Βελγίου, της Γαλλίας και της κοιλάδας του Ρήνου. Είναι το σημαντικότερο λιμάνι του Βελγίου, εμπορικό και τραπεζικό κέντρο με διεθνή σημασία. Η οικονομική ζωή της ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένη με το λιμάνι της, που η κίνησή του αναζωογονήθηκε ιδίως από τότε που αναγνωρίστηκε (1863) η πλήρης ελευθερία της ναυσιπλοΐας στον κάτω Σέλντε. Στην εμπορική δραστηριότητα της πόλης προστέθηκε με τον καιρό η βιομηχανική (διυλιστήρια πετρελαίου, χημικές και πετρελαιοχημικές βιομηχανίες, εγκαταστάσεις συναρμολόγησης αυτοκινήτων κλπ.). Ονομαστή σε όλο τον κόσμο είναι η επεξεργασία διαμαντιών που γίνεται στην Α. Η πόλη ιδρύθηκε μεταξύ 7ου και 8ου αι., αλλά η εισβολή των Νορμανδών (837) παρεμπόδισε την ανάπτυξή της. Τον 11o αι. ήταν φέουδο του Γοδεφρείδου ντε Μπουγιόν. Η εμπορική ακμή της πόλης άρχισε μόλις στις αρχές του 15ου αι. και εξαιτίας ενός τυχαίου γεγονότος: επειδή η άμμος που μετέφεραν οι τρικυμίες έκανε αδύνατη την προσέγγιση στη Μπριζ, κύριο εμπορικό λιμάνι της Φλάνδρας την εποχή εκείνη, μια μεγάλη πλημμύρα βάθυνε και πλάτυνε τον Σέλντε, τόσο που έγινε πλωτός και από σκάφη μεγάλου εκτοπίσματος. Το 1460 ιδρύθηκε στην Α. το πρώτο χρηματιστήριο της Ευρώπης και εκατό χρόνια αργότερα η πόλη έγινε το μεγαλύτερο και πλουσιότερο λιμάνι του κόσμου με περισσότερους από χίλιους ξένους εμπορικούς οίκους. Η ισπανική κυριαρχία έθεσε τέρμα απότομα στην ευημερία της Α.· ο αποκλεισμός του Σέλντε για τη θαλάσσια ναυτιλία (1648) προκάλεσε την πλήρη παρακμή της πόλης. Ο Ναπολέων της ξανάδωσε για λίγο ζωή και για μια μικρή περίοδο (1815-32) παραχωρήθηκε στην Ολλανδία και έπειτα δόθηκε οριστικά στο Βέλγιο, που στο μεταξύ (1830) είχε ανακηρυχθεί ανεξάρτητο βασίλειο. Γενέτειρα κορυφαίων καλλιτεχνών, όπως o ζωγράφος Βαν Ντάικ, η Α. είναι πλούσια σε καλλιτεχνικούς θησαυρούς, συγκεντρωμένους σε μουσεία διεθνούς φήμης, όπως το Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών και το μουσείο Πλαντέν (με εξαιρετικό ενδιαφέρον για την τέχνη της τυπογραφίας και τη συλλογή τυπογραφικών στοιχείων). Από τα σπουδαιότερα μνημεία της πόλης είναι o γοτθικός καθεδρικός ναός της Νοτρ Νταμ (14ος-16ος αι., ο μεγαλύτερος του Βελγίου) όπου υπάρχει η περίφημη Αποκαθήλωση του Ρούμπενς, ο γοτθικός ναός του Αγίου Ιακώβου, το σπίτι του Ρούμπενς, όπου ο μεγάλος ζωγράφος έζησε από το 1616 έως τον θάνατό του (1640), το Στέεν, παλιός πύργος που ανάγεται κατά ένα μέρος στον 9o αι. και σήμερα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο και το συγκρότημα Γκρότε Μαρκτ (μεγάλη αγορά) με το μέγαρο του δημαρχείου, το σπουδαιότερο αρχιτεκτονικό μνημείο της πόλης, αναγεννησιακού ρυθμού, όπου o ιωνικός, o κορινθιακός και o τοσκανικός ρυθμός χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τους ρωμαϊκούς κανόνες. Το ομώνυμο διαμέρισμα, που υπάγεται στη Φλάνδρα και συνορεύει στα B με την Ολλανδία, είναι κυρίως πεδινό και διασχίζεται από τον Σέλντε, o οποίος διαγράφει και τα δυτικά όριά του. Η μεσαιωνική συνοικία της Αμβέρσας με τον καθεδρικό ναό (φωτ. Langini). Τα παλιά μέγαρα της Γκρότε Μαρκτ στην Αμβέρσα (φωτ. Fiore). Η «Κρήνη του Μπράμπο», που δεσπόζει στην Γκρότε Μαρκτ (την αρχαία «αγορά») της Αμβέρσας, είναι αφιερωμένη στον θρυλικό ήρωα της πόλης Σίλβιους Μπράμπο (φωτ. Πρεσβεία Βελγίου).